Hafıza ve Gençlik 4. Dönem Açılış Çalıştayı

12–13 Eylül 2025 tarihlerinde Hafıza ve Gençlik Programı’nın dördüncü dönemini açtık. Programın yeni döneminde, dünyadaki ve Türkiye’deki güncel hafıza çalışmaları ve mücadelelerini gençlerle tartışmaya, bu doğrultuda özgün hafızalaştırma üretimleri geliştirmeye devam ediyoruz.

🤝 İlk Gün: Tanışma ve Atölyeler

Çalıştay, program katılımcısı gençlerin Hafıza Merkezi ekibiyle tanışmasıyla başladı. Ardından Hafıza Merkezi'nden Olcay Özer gençlerle hayalgücü, üç boyutlu düşünme ve stratejik düşünmeyi buluşturan “El Emeği Gelecek Tahayyülleri” isimli bir atölye gerçekleştirdi. Bu atölyede katılımcılar; toplumsal cinsiyet, ekoloji ve etnik ayrımcılık gibi konular üzerine hamur, ip, sopa, marker ve farklı renkli materyaller kullanarak üç boyutlu maketler yaptı; bu maketlerle hem mevcut durumu hem de ütopik gelecek tahayyüllerini somutlaştırdılar.

Günün ilerleyen saatlerinde Tarihsel Adalet için Bellek Müzesi ekibiyle bir araya geldik. 12 Eylül 1980 askeri darbesinin yıldönümüne gelen buluşmamızda “Geçmiş Bugündür: Dünden Bugüne 12 Eylül 1980 Darbesini Anlamak” başlıklı bir oturum düzenledik. Müze Direktörü Aylin Tekiner ve Hukuk Çalışmaları Direktörü Hülya Deveci, müzenin koleksiyonları ve metodolojisi üzerinden 43 yıldır süren adalet mücadelelerini, dijital hafızalaştırma pratiklerini ve geçmişle yüzleşme deneyimlerini aktardılar. Katılımcılar, müzenin hazırladığı işkence vakalarını gösteren interaktif harita ve insan hakları arşivindeki tanıklık örnekleri üzerinden Tekiner ve Deveci'ye sorularını yöneltme fırsatı buldu. 

🗺️ İkinci Gün: Heybeliada Hafıza Yürüyüşü

İkinci gün ise Umut Azak rehberliğinde Heybeliada’da bir hafıza yürüyüşü gerçekleştirdik. İskelede başlayan yürüyüş boyunca şu durakları ziyaret ettik: Aya Nikola Kilisesi, Lozan Zaferi Caddesi, Heybeli Sahaf, Heybeliada Kütüphanesi, İnönü Müzesi, Abbas Halim Paşa Sokağı ve Heybeliada Ruhban Okulu.

Katılımcılar, bu mekânlar üzerinden adanın tarihine resmi anlatının ötesinde, alternatif bir perspektiften bakma imkânı buldular. Yürüyüş boyunca birbirimizle hem kişisel hikâyelerimizi hem de kolektif hafızaya kazınan deneyimlerimizi paylaşılırken, mekânların bugüne dair mücadelelerle kurduğu bağlantıları tartıştık.

🌍 Yeni Döneme Adım

Dördüncü dönem açılış çalıştayıyla birlikte Hafıza ve Gençlik Programı, gençlerin bir araya gelerek hem birbirleriyle hem de hafıza çalışmalarının farklı alanlarıyla temas kurdukları bir başlangıç yaptı. Önümüzdeki dönemde, katılımcılarla birlikte daha kolektif, katılımcı ve uluslararası çalışmalar üretmeyi hedefliyoruz.

Hakikat Adalet ve Hafıza Çalışmaları Derneği, bu çalıştayın gerçekleşmesine sağladıkları katkı için Olof Palme Uluslararası Merkezi’ne teşekkür eder. Çalıştay içeriği ile ilgili sorumluluk tamamen Hakikat Adalet ve Hafıza Çalışmaları Derneği’ne ait olup, destekçilerin görüşlerini yansıtmamaktadır.