Mahalle Sohbetleri 4: “Iskalanmış Hayatlar - Domlar”

Gençlerin hazırladığı hafıza projeleri etrafında şekillenen Mahalle Sohbetleri serisinin 2025 yılı buluşmalarında dördüncü sohbetimizi Gaziantep'te, Kırkayak Kültür Göç ve Kültürel Çalışmalar Merkezi iş birliğiyle düzenliyoruz. 

Gençleri sanat ve aktivizm dünyasından isimlerle buluşturarak ırkçılık, çoğulculuk, kamusal alan, kent hakkı ve toplumsal cinsiyet gibi temalar üzerine diyalog kurmayı amaçlayan serinin bu sohbetinde, Mehmet Kuyumcu’nun “Iskalanmış Hayatlar – Domlar” başlıklı belgesel projesini konuşacağız.

Iskalanmış Hayatlar - Domlar

Bu çalışma, Hatay’da yüzyıllardır varlığını sürdüren Dom topluluğunun kültürel mirasını ve deprem öncesi ile sonrası yaşam koşullarını hak temelli bir bakışla görünür kılıyor. Yönetmenliğini ve senaryosunu Mehmet Kuyumcu’nun üstlendiği belgesel, ayrımcılık, sosyal dışlanma, kültürel asimilasyon ve ekonomik yoksunluk döngüsünde sıkışan bu topluluğun “yaşama hakkı” mücadelesini geniş kitlelere ulaştırmayı hedefliyor. Detaylı bilgi için proje sayfasını ziyaret edebilir, belgeselin fragmanını izleyebilirsiniz.

Belgeselin odak noktasında, Domların yaşadığı çok katmanlı tahribatı görünür kılmak yer alıyor. Film, kültürel çeşitliliğin korunmasına dikkat çekerken; barınma, eğitim, sağlık ve istihdam gibi temel haklara erişimde yaşanan sistematik eşitsizlikleri de ortaya koyuyor. Aynı zamanda, sivil toplum ve medya aktörlerinin bu toplulukla dayanışma içinde adil çözümler üretmesi çağrısını içeriyor.

Etkinlikte, Kırkayak Kültür – Göç ve Kültürel Çalışmalar Merkezi’nde belgeseli birlikte izleyeceğiz. Gösterimin ardından, tartışmacımız Zühal Gezicier ile film üzerine ve daha geniş bir çerçevede Türkiye’deki ırkçılık ve Dom topluluğunun karşılaştığı yapısal eşitsizlikler üzerine konuşacağız.

Sohbet katılımcıları

Mehmet Kuyumcu

1999 yılında Hatay’da doğdu. 2019-2021 yılları arasında Anadolu Üniversitesi Sosyal Hizmetler bölümünde eğitim aldı. 2016’dan beri Hatay’da Dom topluluğu ile hak temelli çalışmalar yürütüyor. 2021’de, Roman ve Dom hareketine yeni bir perspektif kazandırmak amacıyla Sivil Düşler Derneği’nin kuruluş sürecinde özne aktivist olarak yer aldı. Deprem sonrası, Hatay’da Dom, Abdal ve Roman topluluklarının hak ihlallerini belgelemeye ve hak mücadelesine devam ediyoru. Sivil Düşler Derneği Yönetim Kurulu Üyesi olarak görev yapıyor.

Zühal Gezicier

Orta Doğu'da yaşayan Dom halkı üzerine çalışmaktadır. Özellikle Dom kadınlar ve gayrı resmi ekonomideki güvencesizlik, bedenin gaspı ve kadın yoksulluğu üzerine çalışmaktadır. Orta Doğu'daki feminist hareketler, Cinsiyet ve Sosyal Antropoloji ile ilgilenmektedir. Amacı bu bilimleri Dom toplulukları üzerine yaptığı çalışmalarda kullanmaktır. Ayrıca Romani Godi Hafıza Çalışmaları Derneği'nin kurucu üyesidir.

2025 Yılı Mahalle Sohbetleri Nerelerdeydi?

2024’te düzenlenen ilk Mahalle Sohbetleri serisinin ardından bu yılki seride iki mahalle sohbetini geride bıraktık. Serinin ilk sohbetini İstanbul’da Bereketzade Mahallesi'nde (Beyoğlu), ikincisini Van’da Cumhuriyet Mahallesinde gerçekleştirdik. Serinin üçüncü buluşması ise bu buluşma ile aynı tarih olan 25 Haziran'da, İstanbul'da Aras Salon'da gerçekleşecek. 

Toplumsal hafızayı ve barışı gündelik hayatın içinden, mahalle ölçeğinde ve topluluk olarak konuşmanın önemine inanıyoruz. Bu nedenle serinin her sohbetini farklı bir mahallede ve o mahallede aktif olan bir sivil toplum kuruluşu veya kültür mekânıyla ortaklaşa düzenlemeye devam edeceğiz.